هرگیاهی برای رشد مطلوب نیاز به شرایط خاصی ازنظر شدت نور،دمای روز  وشب،میزان رطوبت نسسبی هواورطوبت خاک دارد گلخانه به ساختمانی بااسکلت چوبی یافلزی وباشرایط تحت کنترل(دما،رطوبت،دی اکسید کربن....)اطلاق میشود که بامواد شفاف (شیشه یا پلاستیک)به منظور عبورنورطبیعیی جهت رشدونموگیاهان پوشانده شده است.

دراحداث وایجاد گلخانه باید به عوامل متعددی توجه شود:

1-تامین نور مورد نیاز.مهمترین عامل برای رشد گیاه درداخل گلخانه نوراست تامین نور برای گیاهان داخل گلخانه بسیارمهم است درروزهای ابری وزمستانی ودرمناطقی که مقدارنورکمتراست ازنورهای مصنوعی استفاده میکنند برای رشد گیاه .گلخانه باید درجهتی ساخته شود که نورگیر باشد اسکلت وپوشش گلخانه نیزبایدطوری طراحی وساخته شود که نور کافی به گیاه برسد درروزهای پرنور تابستان باکشیدن حصیر یاتورهای به اصطلاح شید (حرارتی.نخی) یاپاشیدن گل ورنگ های قابل شستشو روی پوشش گلخانه باید مانع ازنفوذ نور اضافی به گلخانه شد.

2-تامین حرارت:تامین دمای مناسب برای رشد ونموگیاه به خصوص در روزهای سرد وابری زمستان بسیارلازم است.پوشش گلخانه باید ازجنسی انتخاب شود که کمترین تلفات گرماراداشته باشد گاهی ازپوشش دولایه نیز استفاده میشود البته درمواقعی از سال(روزهای گرم سال تابستان)نیاز به کاهش دمای گلخانه وجود داردوباید عملیات خنک سازی انجام گیرد بهترین نوع سوخت برای وسایل گرما ساز وسرما سازگاز است برخی ازکشاورزان ازگازوئیل ونفت نیز استفاده میکنند که تمیزترین سوخت گاز میباشد

3-تامین دی اکسید کربن:دی اکسید یکی ازفاکتورهای ضروری درعمل فتوسنتز میباشد.افزایش غلظت دی اکسید کربن به صورت مصنوعی درمحیط گلخانه باعث رشدمطلوب گیاه زود رسی درمحصول وافزایش کیفیت وکمیت آن میشود.

4-تامین رطوبت کافی هوای گلخانه ممکن است خیلی خشک ویا خیلی مرطوب باشد که درحالت خشک باید مرطوب شده(باتجهیزات رطوبت ساز)ودرحالت خیلی مرطوب بایدرطوبت زدایی شود(باانجام عمل تهویه)

5-استفاده ازخاک مناسب درگلخانه بهتر است ازخاک های سبک استفاده نمود یعنی خاک باید دارای زهکشی مناسب باشد.قبل ازآغاز کشت ابتدا باید خاک آزمایش شود تا ازلحاظ اسیدیته،شوری وعناصر غذایی ومعدنی موجود درآن اطمینان حاصل گردد ودرصورت نیاز اقدام به عملیات اصلاحی وکود دهی شود.

6-مساحت گلخانه:مساحت گلخانه بستگی به وسایل وتجهیزات تامین گرما درگلخانه وسرمایه وسلیقه خود شخص ومقدار ونوع شکل زمین دارد.میتوان مساحت گلخانه را زیاد درنظر گرفت یا اینکه گلخانه ها را بامساحت های کوچکتراحداث کردالبته باید توجه داشت که هرمساحتی  برای احداث وایجادگلخانه بایدشرایط محیطی(نور،حرارت،رطوبت )مورد نیاز فراهم شود

7-طرح توجیهی گلخانه:قبل از راه اندازی گلخانه باید طرح توجیهیی گلخانه را فراهم کرد تامسائل مالی وهزینه ودرآمد گلخانه برسی وتوجیح اقتصادی فعالیت گلخانه مشخص شود.

محل مناسب جهت احداث وایجاد گلخانه

مشکلات اصلی تولید محصول درهراقلیم عبارتنداز:موقعیت جوی وجغرافیایی منطقه،سردی وگر می هوا،مقداروشدت وزش بادهای قوی وریزش برف وباران ،منابع آبی وکیفیت آب،شرایط وخصوصیات خاک منطقه و....بنابراین اولین نکته دراحداث یک گلخانه انتخاب محل مناسب است که بایددراین مورد به نکات زیرتوجه شود.

1-مناسب بودن خاک گلخانه ازنظرشرایط فیزیکی وشیمیایی ،درصورت مطلوب نبودن شرایط خاک (بافت خاک،موادغذایی موجوددرخاک،شوری،اسیدیته...)میتوان آن را باانجام عملیات اصلاحی (کوددهی،آب شویی و...)بهبود بخشید.

2-طرح گسترش گلخانه:از موارد مهم دراحداث گلخانه وایجاد گلخانه،اراِئه یک نقشه گلخانه همراه با طرح گسترش آن میباشد.دراین طرح علاوه برمساحت زمین گلخانه،پیش بینی  فضای کافی برای توسعه گلخانه وایجاد گلخانه وساختمان های سرویس های بهداشتی وفضای لازم جهت ذخیره آب وسوخت ازاهمیت ویژه ای برخورداراست.درنهایت بهتر است سطحی به عنوان فضای پیش بینی نشده به مجموع فضاها اضافه شود.زمین موردنیاز برای احداث گلخانه حداقل بایستی دوبرابرسطح مفیدگلخانه باشد.به طور متوسط مساحت ساختمان های سرویس رابرابربا10درصد سطح زیرکشت درنظرگرفته میگیرد(13درصد برای گلخانه های کوچک و7.5درصد برای گلخانه های بزرگ)البته دراحداث گلخانه،گرفتن موافقت اصولی ورعایت قوانین مربوط به زمین های محدوده های شهری درمورداحداث بهره برداری ازگلخانه ها ضروری است چون فعالیت بسیاری ازگلخانه ها بر همین اساس متوقف شده است.

3-توپوگرافی(پستی بلندی)زمین گلخانه:محل احداث گلخانه بایستی تاحدامکان مسطح باشد زیرا احداث گلخانه های بزرگ در زمین های ناهمواروشیبدار،هزینه های زیادی رابرای انجام عملیات تسطیح دارد.این موضوع قبل ازاحداث گلخانه وبرنامه ریزی برای ایجاد گلخانه اهمیت دارد.

4-سیستم زهکشی مناسب:به دلیل استفاده گسترده ازآب درعملیات های گلخانه،خاک گلخانه باید سبک بوده وزهکشی خوبی داشته باشد.بااین حال یک سیستم زهکش مناسب مخصوصا درخاک های دارای بافت سنگین ضروری است درخاک های سنگین معمولا باقراردادن لوله های سفالی درزیر زمین عملیات زهکشی راانجام می دهند.

5-جهت وزش باد:درمناطق باد خیز گلخانه را عمودبرجهت بادهای غالب احداث میکنند.بهترین حالت این است که طول گلخانه تقریبادرامتداد جهت باد غالب منطقه بوده ونسبت به آن انحراف مختصری داشته باشد این انحراف برای این است که بادازدرب ورود گلخانه واردنشود واز کنار آن عبور نمایید گلخانه های قوصی(تونلی،نیمه استوانه ای،کوانست وهافمن)که دارای سقف ودیواره کمانی میباشد بادرابه سهولت ازروی خود عبورداده وبهترازگلخانه های زاویه دار دارای دیواره عمودی دربرابر باد مقاومت میکند برای مقابله با وزش باد میتوان ازباد شکن استفاده نمود(بادشکن خوب دیواره ای است که میتواند ردیفی ازدرختان مانندسروکاج وچنار باشد که درمقابل جهت وزش بادقرارمیگیرند دیواره های آجری یکدستوبدون منفذ هستند مناسب نبوده حتی باعث تشدیدجریان هوا میشوند)البته برای جلوگیری ازسایه اندازی درختان روی گلخانه بایدفاصله درختان ازگلخانه درشرق وغرب 5/2برابرارتفاع درختان باشد ودرقسمت جنوبی بیش ازارتفاع درختان است.

5-مناسب بودن زاویه وشدت تابش نورخورشید:در هنگام احداث گلخانه توجه به جهت مطلوب برای بهره برداری ازتابش نوراپتیمم،یک فاکتورمهم به شمار میرود این عامل مخصوصا درزمستان که میزان سایه اندازی اسکلت بیشتربوده وشدت نور عامل محدود کننده رشد است اهمیت زیادی داردزیرا با تابش این نوربه گیاهان اجازه داده میشود که فرآیندتولید غذا رازودترآغازنمایندواین موضوع منجربه حداکثررشد وتولید میشودونقش بسزایی درکمیت وکیفیت محصول دارد از اینروساختمان گلخانه بایددرجهتی احداث شودکه بیشترین بهره گیری ازنور صبح داشته باشد.به طورکلی گلخانه های تک واحدی درعرض های بالاتراز40درجه شمالی درامتدادشرق به غرب ساخته میشوند تاقادرباشندنورآفتاب زمستانی که زاویه تابش وشدت پایینی داردرابه نحومناسب دریافت کننددرعرض های پایین تراز 40درجه شمالیبه دلیل اینکه زاویه تابش نور خورشیدبه مراتب بیشتراست امتدادشمالی جنوبی مناسب تر است درگلخانه های که ازطول به هم متصل هستند(گلخانه های تونلی مرکب)درتمام عرض های جغرافیایی جهت شمالی –جنوبی مطلوب تراست تامیزان سایه اندازی درقسمت شمالی گلخانه کاهش یابد جهت شمال به جنوب باعث میشود که سایه درطول روزدرعرض کف گلخانه حرکت کنددرحالی که این امردرجهت شرق به غرب ممکن نیست البته باید توجه داشت که جهت وزش بادنیزعامل تعیین کننده درجهت گیری ساختمان گلخانه میباشد.

7-شرایط محیطی واقلیمی مناسب:شرایط آب هوابب منطقه تاثیر زیادی روی تولید وکیفیت کمیت محصولات باغبانی دارد.مناطقی که زمستان خیلی سرد؛تابستان خیلی گرم،باران های شدید،مه دائمی وشرایط نامساعد دارند برای احداث گلخانه مناسب نمی باشند مناسب ترین منطقه برای کشت های گلخانه ای منطقه ای است که زمستان ملایم داشته وازروزهای آفتابی زیادی برخوردارباشد.

8-دسترسی به آب مطمئن وسالم:دراحداث گلخانه های تجاری آب ازفاکتورهایی است که کمیت وکیفیت آن به دلیل استفاده گسترده ازآب حائزاهمیت است.قبل ازاحداث گلخانه بهتراست ازآب مورداستفاده آزمایش کامل به عمل آید ECیا شوری آب یکی ازفاکتورهای مهم میباشدهرچه ECآب پاین تر آب مصرفی نیز شیرین ترخواهد بود وعملکرد محصول بالاترخواهد بود یون های سدیم،کلر،وبی کربنات باعث کاهش کیفیت آب،صدمه به گیاه ودرنهایت افت محصول خواهندشد.استفاده ازآب چاه به دلیل اینکه آب لوله کشی ممکن است دارای فلوراید یا کلر باشد مطلوب تراست (فلوراید برای گیاهان مضر است)درضمن استفاده ازآب شهری (لوله کشی)گران تمام شده وهزینه های تولید رابالا میبرد آب رودخانه هم چندان مناسب نمی باشدزیراممکن است به عوامل بیماری زاآلوده باشد به طورکلی حداقل آب مورد نیازبرای1000مترمربع گلخانه درهرشبانه روزدرفصل تابستان (پیک مصرف)8-10مترمکعب است

9-نوع محصول:نوع محصولی که دربرنامه تولیدقراردارددرانتخاب محل گلخانه موثراست یک گلخانه دارموفق باتوجه به نیاز بازارهای داخلی وخارجی وبرآوردهزینه های مربوط به تولید هرمحصول ابتدابایدتعیین کندکه چه محصولی راتولیدکند وسپس باتوجه به نوع محصول ونیازهای محیطی آن،محلی مناسب ازنظرشرایط اقلیمی برای احداث گلخانه انتخاب کند.

10-دسترسی به نیروی کار:دسترسی سریع به صورت دائمی یافصلی به نیروی کارارزان وماهر

11-دسترسی به امکانات دیگر(حمل نقل،راه های ارتباطی،برق وسوخت)گلخانه باید درجایی احداث شودکه نزدیک به راه های ارتباطی برق وسایرامکانات رفاهی باشد مه این موضوع درصورت بهره گیری صحیح منجر به کاهش هزینه های تولید(که هدف نهایی مدیریت گلخانه است)خواهد شد درضمن محل ایجاد گلخانه عامل تعیین کننده درنوع سوخت مورد استفاده است گلخانه های دورازلوله های گاز مجبوربه استفاده ازسایرمنابع انرژی به جای گازمیباشندگلخانه های دورازلوله های گاز مجبوربه استفاده ازسایرمنابع انرژی به جای گازمیباشند درحالی که گازبه عنوان ارزان ترین وپاک ترین منبع انرژی به شمارمیرودوبااستفاده ازاین سوخت ارزان میتوان هزینه های تولیدرابه مقدارزیادی درتولیدفصل سرما کاهش داد.بنابراین این قبل ازایجادگلخانه بایدتمهیدات لازم درموردتامین آب وبرق وسوخت انجام شده باشد

12-نزدیک به بازارفروش تامحصول باهزینه حمل نقل کمترئباکیفیت بیشتروباطراوت وتازگی کافی ودرنتیجه باقیمت مناسب تر به فروش برسد.

شرکت صنعت سبزآرشام طراحی ساخت وتجهیزانواع گلخانه های مدرن